1. Sabbaticals

W Polsce coraz częściej mówi się o tzw. sabbaticals, które jak się okazuje może być różnie pojmowane. Kiedyś „sabbaticals” oznaczały urlopy naukowe, przyznawane pracownikom uniwersytetu raz na 7 lat, celem odpoczynku. Od pewnego czasu pomysł ten zaczyna wykorzystywać również biznes. Najczęściej pracodawcy opłacają „okresy przerw w pracy” o charakterze edukacyjnym lub społeczno-rekreacyjnym. Taki czas ma na celu regenerację sił, a w dłuższej perspektywie po powrocie do firmy zwiększenie wydajności. Coraz częściej takie rozwiązanie wykorzystuje się do zatrzymania najlepszych.

Warto ustalić zasady, czyli jak często i na jak długo. Np. co 4 lata na 6 tygodni. Firma może płacić pracownikowi, tak jakby ten czas spędzał w pracy, albo zapłacić za to, co wybierze na ten czas pracownik (np. wycieczkę w egzotyczne miejsce). Bywa także, że firmy bez większych trudności udzielają po prostu okresowego urlopu bezpłatnego.

W Finlandii, określany jako urlop z zastępstwem, polega na możliwości otrzymania takiego urlopu na okres 3–12 miesięcy. Przy czym pracownik chcący skorzystać z tego rozwiązania powinien posiadać 10-letni staż pracy ogółem i minimum rok u jednego pracodawcy. Podczas urlopu otrzymuje zasiłek w wysokości 70% zasiłku dla bezrobotnych. Zaś pracodawca na okres urlopu może zatrudnić jedynie osobę bezrobotną (zarejestrowaną w urzędzie pracy). Pracownik otrzymuje w ten sposób sposobność „odzyskania sił” lub „poprawienia samopoczucia”, a zatrudniony na czas określony bezrobotny – możliwość zdobycia doświadczenia. W Finlandii ta formuła wykorzystywana jest najczęściej w sektorze oświaty i opieki zdrowotnej, przy czym 2/3 przypadków dotyczyło sektora publicznego.

2. Dzielenie pracy (jobsharing)

To rozwiązanie polega na tym, że dwóch lub więcej pracowników, którzy są zatrudnieni w niepełnym wymiarze czasu pracy, dzieli między siebie stanowisko pracy pełnowymiarowej. Oznacza to, że pracę przewidzianą na cały etat wykonuje kilka osób. W takiej sytuacji albo ustala się kto pracuje w które dni tygodnia, albo ustala się „zmiany” przypadające na dany dzień roboczy (np. jedna osoba rano, druga popołudniu).

Z jednej strony takie rozwiązanie jest sposobem na uniknięcie zwolnień, a z drugiej strony daje szansę tym, którzy ze względu np. na sprawowaną opiekę nad dziećmi/osobami starszymi nie może pozwolić sobie na pracę w standardowym wymiarze czasu pracy.

Job-sharing może polegać na zastosowaniu dotychczasowych systemów czasu pracy lub połączeniu systemów skróconego tygodnia pracy i pracy weekendowej. Praca w tych systemach wymaga zgody pracowników.

Opis nagłośnionego przypadku w USA:

„Amerykańskie media obiegła (...) historia dwóch kobiet menedżerek z Fleet Banku, Cynthii Cunningham i Shelly S. Murray. Obarczone małymi dziećmi, miały już dosyć ciągłej niepewności, czy zdążą odwieźć dzieciaki do przedszkola, zrobić zakupy i nie spóźnić się na firmowe zebranie. Panie postanowiły pracować we dwie na jednym stanowisku. Jedna do południa, druga po południu. Miały jedno biurko, jeden komputer, jeden telefon i jedną pensję. Przez 6 lat udało im się potroić wynagrodzenie i pięły się po szczeblach menedżerskich, kończąc jako wicedyrektor banku.”

Specyficznym rodzajem jest tzw. work-sharing (dzielenie się pracą), stosowany jako przeciwdziałanie zwolnieniom pracowników koniecznych z powodu trudnej sytuacji organizacji. Wówczas grupa pracowników godzi się na redukcje ich godzin pracy (i związanego z tym wynagrodzenia), w celu uniknięcia zwolnień z pracy.

3.  Indywidualne konta czasowe (tzw. godziny na plus)

Indywidualne konta czasowe są rozpowszechnione w krajach europejskich, w szczególności w Niemczech, Francji, Włoszech i w Holandii. Konta te pozwalają na kumulowanie przepracowanego czasu pracy i wykorzystanie go jako czasu wolnego w okresie późniejszym.

4. Skomprymowany czas pracy, bank czasu

Rozwiązanie zbliżone do indywidualnego kont czasowych, przy czym różnica polega na tym, że celem dłuższego wykonywania pracy w pewnym okresie jest następująca po nim dłuższa przerwa. Rozwiązanie stosowane m.in. w Finlandii. Według danych z 1996 r. ponad połowa dużych przedsiębiorstw korzystała z tego rozwiązania.

Często stosuje się także pojęcie „bank czasu”, które opisuje różnorodne sposoby na indywidualne gromadzenie i oszczędzanie czasu pracy.

[-OFERTA_HTML-]

5. Godziny roczne

Bardzo elastyczne rozwiązanie – strony umawiają się nie na liczbę godzin dziennie, jaką pracownik powinien przepracować, ale na liczbę godzin roczną. Rozwiązanie jest stosowane w Hiszpanii.

6. Centrum organizacji usług

Rozwiązanie bardzo popularne w USA. Zadaniem centrum jest załatwianie w imieniu pracowników, za częściową odpłatnością, różnych prywatnych spraw.

7. Praca na rzecz organizacji pozarządowych

Coraz bardziej popularny staje się tzw. wolontariat pracowniczy. Wiele firm od dawna pomaga „słabszym” grupom społecznym, jednak do rzadkości należały systemowe rozwiązania pozwalające pracownikom w ich czasie pracy na pracę społeczną. Np. dodatkowe 2 dni w roku, które pracownik może przeznaczyć na pracę na rzecz dowolnej osoby lub osób potrzebujących pomocy.

8.  Możliwość korzystania ze specjalnego klubu fitness przeznaczonego dla przyszłych i młodych mam

Z jednej strony mogą być ćwiczenia w ramach szkoły rodzenia, czy popularne coraz bardziej zajęcia w basenie, z zaś drugiej strony ćwiczenia dla mam z małymi dziećmi.

[-DOKUMENT_HTML-]

9. Większe rodzinne samochody służbowe

Dla tych, którzy mają uprawnienia do samochodu służbowego, z możliwością wykorzystywania ich do celów prywatnych, np. rodzinnych wyjazdów wakacyjnych.

10. Maternity bonus

Dodatkowe świadczenie z okazji powrotu/urodzenia, np. trzykrotność wynagrodzenia po powrocie z urlopu.