Jak tłumaczy ekspert  Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Magdalena Kostrzewa postępowanie odrębne w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest regulowane przepisami art. 459-476 (przepisy ogólne) oraz art. 4778-47716 (postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych) k.p.c. Celem postępowania odrębnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest ułatwienie ubezpieczonemu dochodzenia ochrony prawnej przed sądem, zapewnienia zwiększonej ochrony sądowej praw ubezpieczonego oraz odformalizowanie postępowania w sposób umożliwiające szybkie i sprawne rozpatrzenie sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Realizacji powyższych celów służą następujące odrębności postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych:

a) w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych zasadniczo właściwy jest sąd, w którego okręgu ma miejsce zamieszkania strona odwołująca się od decyzji organu rentowego (art. 461 § 2 k.p.c.),
b) pełnomocnikiem ubezpieczonego może być również przedstawiciel związku zawodowego, inspektor pracy, pracownik zakładu pracy oraz przedstawiciel organizacji zrzeszającej emerytów i rencistów (art. 465 § 1 k.p.c.),
c) treść środka odwoławczego i innych pism procesowych ubezpieczonego może być zgłoszona w sądzie właściwym ustnie do protokołu, o ile ubezpieczony działa bez adwokata lub radcy prawnego (art. 466 k.p.c.),

[-DOKUMENT_HTML-]

d) sąd może wyzwać strony, świadków, biegłych lub inne osoby w sposób, który uzna za najbardziej celowy, nawet z pominięciem sposobów przewidzianych przez przepisy ogólne, jeżeli uzna to za niezbędne do przyspieszenia rozpoznania sprawy (art. 472 § 1 k.p.c.),
e) zasadniczo właściwy do rozpoznania spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych w pierwszej instancji jest sąd okręgowy (art. 4778 § 1 k.p.c.),
f) odwołanie od decyzji organu rentowego wnosi się na piśmie do organu, który wydał decyzję lub do protokołu sporządzonego przez ten organ, w terminie miesiąca od doręczenia decyzji, ale można je również wnieść do protokołu w sądzie właściwym do rozpoznania sprawy albo w sądzie właściwym dla jego miejsca zamieszkania (nie dotyczy to odwołania na bezczynność organu rentowego) (art. 4779 § 1 i 5 k.p.c.),
g) odwołanie od decyzji organu rentowego jest odformalizowanym pismem procesowym, które powinno obejmować jedynie oznaczenie zaskarżonej decyzji, określenie i zwięzłe uzasadnienie zarzutów i wniosków oraz podpis ubezpieczonego albo jego przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika (art. 47710 § 1 k.p.c.),
h) stroną postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest nie tylko organ rentowy i ubezpieczony, ale również zainteresowany, tj. ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia sprawy np. płatnik składek (art. 47711 k.p.c.),
i) w sprawach za zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest dopuszczalne zawarcie ugody (art. 47712 k.p.c.).