Lekarz uprawniony do orzekania o czasowej niezdolności do pracy ubezpieczonego może wystawić zwolnienie lekarskie wstecz. Będzie to e-zwolnienie. Obecnie, podczas pandemii koronawirusa, znacząca ilość zwolnień lekarskich jest wystawiana po uzyskaniu przez pracownika „teleporady”.

Co do zasady, czas ten nie może obejmować więcej niż 3 dni poprzedzające dzień, w którym zostało przeprowadzone przez lekarza badanie, jeżeli wynik tego badania wskazuje, że ubezpieczony w tym okresie niewątpliwie był niezdolny do pracy. Przepisy nie określają wprost maksymalnej liczby okresu niezdolności do pracy przypadającego po dniu przeprowadzenia badania, jaki może być stwierdzony zaświadczeniem lekarskim.

Warto przeczytać: L4 - kogo ZUS kontroluje najczęściej? >

Zwolnienie lekarskie wstecz określają przepisy

Zasady wystawiania zaświadczeń lekarskich, w tym zwolnień lekarskich wystawianych wstecz regulują przepisy ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: u.ś.p.) oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 listopada 2015 r. w sprawie sposobu i trybu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim (dalej: r.s.t.). 

 


Z art. 54 i 54a u.ś.p. wynika, że zaświadczenia lekarskie wystawiają lekarze, lekarze dentyści, felczerzy i starsi felczerzy upoważnieni do tego przez założenie profilu informacyjnego na platformie ZUS. Zaświadczenie lekarskie - stosownie do art. 55 ust. 1 u.ś.p. - wystawiane jest w formie dokumentu elektronicznego uwierzytelnionego z wykorzystaniem kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP, zgodnie z wzorem ustalonym przez ZUS, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego bezpłatnie przez ZUS.

Sprawdź w LEX: Czy pracodawca może nie przyjąć zwolnienia lekarskiego wystawionego przez lekarza po wystąpieniu nieobecności? >

Warto przeczytać: ZUS łatwiej wykryje lewe zwolnienia >

Stosownie do par. 7 ust. 1 r.s.t. zaświadczenie lekarskie wystawia się na okres od dnia, w którym przeprowadzono badanie, lub od dnia bezpośrednio następującego po dniu badania.  Oprócz tego, że lekarz może wystawić zwolnienie lekarskie wstecz, może je też wystawić po dacie badania, orzeczenia o niezdolności do pracy. Z ust. 2 wynika jednak, że zaświadczenie lekarskie może być wystawione na okres niezdolności do pracy przypadający po dniu przeprowadzenia badania, nie później jednak niż 4 dnia po dniu badania, tylko wówczas, gdy bezpośrednio po dniu badania przypadają dni wolne od pracy albo badanie jest przeprowadzane w okresie wcześniej orzeczonej niezdolności do pracy. Zgodnie z par. 7 ust. 3 r.s.t. zaświadczenie lekarskie może być również wystawione na okres niezdolności do pracy przypadający przed dniem, w którym przeprowadzono badania, ale okres ten nie może być dłuższy niż 3 dni poprzedzające dzień badania i jest to dopuszczalne jedynie wtedy, gdy wynik badania wskazuje, że w okresie tym ubezpieczony niewątpliwie był niezdolny do pracy. Należy przy tym dodać, że lekarz psychiatra może wystawić zaświadczenie lekarskie na okres wcześniejszy niż 3 dni poprzedzające dzień badania w razie stwierdzenia lub podejrzenia zaburzeń psychicznych ograniczających zdolność ubezpieczonego do oceny własnego postępowania.

Sprawdź w LEX: Czy pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe, jeśli zwolnienie ma w systemie status do weryfikacji? >

 

Zwolnienie lekarskie wstecz bez określenia liczby dni

Zarówno przepisy u.ś.p., jak i r.s.t. nie określają maksymalnej liczby dni, na jaką może być wystawione zaświadczenie lekarskie. Par. 8 r.s.t. stanowi jednak, że zaświadczenie lekarskie wystawia się na okres, w którym ubezpieczony ze względu na stan zdrowia powinien powstrzymać się od pracy, jednak nie dłuższy niż do dnia, w którym niezbędne jest przeprowadzenie ponownego badania stanu zdrowia ubezpieczonego. Ponadto z par. 10 ust. 2 r.s.t. wynika, że w przypadku pobytu ubezpieczonego dłuższego niż 14 dni w szpitalu albo innym przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, zaświadczenie lekarskie wystawia się co 14 dni. 

 


Zwolnienie lekarskie a usprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy

Art. 41 Kodeksu pracy formułuje normę ochronną, zgodnie z którą pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika oraz w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeżeli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Złożone w tym „okresie ochronnym” wypowiedzenie umowy o pracę będzie wadliwe. Warto jednak podkreślić, że ustawodawca nie formułuje normy ochronnej w przypadku chęci rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę z pracownikiem bez wypowiedzenia z winy pracownika. Norma ochronna jest wyłączona w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.
- W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi, pracodawca musi pamiętać, że nie może tego dokonać w „okresie ochronnym”, tj. w czasie, w którym nieobecność pracownika w pracy jest usprawiedliwiona, a więc również podczas przebywania pracownika na zwolnieniu lekarskim. Wypowiedzenie takie będzie wadliwe – podkreśla Kinga Ciosk z kancelarii Raczkowski. Zwraca przy tym uwagę, że czym innym jest natomiast wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi, który w danym dniu świadczył pracę, zaś dopiero po czasie wykazał, że w dniu wypowiedzenia był niezdolny do pracy z powodu choroby. - Takie działanie pracodawcy nie narusza normy ochronnej ukształtowanej przez art. 41 Kodeksu pracy, potwierdza to ugruntowana linia orzecznicza Sądu Najwyższego – dodaje Kinga Ciosk.

Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzyj do LEX Kadry:

Kontrola zwolnień chorobowych - uprawnienia pracodawcy i ZUS >

Kiedy nie przysługuje zasiłek chorobowy? >

Choroba pracownika a wynagrodzenie >

Co zrobić, gdy pracownik ma oświadczenie od lekarza, że odmówił przyjęcia zwolnienia lekarskiego? >

Utrata prawa do zasiłku chorobowego w przypadku popełnienia umyślnego przestępstwa lub wykroczenia >