ECSR bada wypełnianie przez państwa należące do Rady Europy zobowiązań wynikających z Europejskiej Karty Społecznej, czyli przyjętej w 1961 roku konwencji Rady Europy, która zawiera katalog praw człowieka o charakterze społecznym i ekonomicznym. Polska przystąpiła do konwencji w 1997 roku.

Opublikowany w środę raport dotyczy przestrzegania praw obywateli do ochrony zdrowia, zabezpieczenia społecznego oraz pomocy socjalnej. Obejmuje okres od 2008 do 2011 roku. Polska została wymieniona w nim wśród krajów, w których stwierdzono wyjątkowo dużą liczbę naruszeń Europejskiej Karty Społecznej w tych trzech dziedzinach; negatywnych jest siedem z 13 wniosków dotyczących Polski. Więcej negatywnych ocen zebrały Albania, Gruzja, Mołdawia, Ukraina, Rumunia i Grecja.

Według ECSR Polska nie gwarantuje odpowiedniego poziomu zasiłku dla bezrobotnych. Według raportu minimalna wysokość zasiłku nie przekracza 40 proc. średniego dochodu netto, który według Eurostatu wynosił w 2011 roku równowartość 209 euro. Niezgodne z Europejską Kartą Społeczną było też - zdaniem ECSR - skrócenie czasu, w którym przysługuje zasiłek dla bezrobotnych z 18 do sześciu miesięcy; w niektórych przypadkach do 12 miesięcy.

Prawo do równego traktowania obywateli innych państw stron Europejskiej Karty Społecznej w dziedzinie prawa do świadczeń zabezpieczenia społecznego (jak np. zasiłki rodzinne) również nie jest w Polsce w pełni respektowane z uwagi na brak dwustronnych umów w tej sprawie z niektórymi krajami spoza Unii Europejskiej. Ponadto - wskazano w raporcie - wymagany czas zamieszkania w Polsce, po którym obywatele innych państw stron konwencji mogą uzyskać dostęp do usług i świadczeń pomocy społecznej, jest nadmiernie długi.

Pozytywnie oceniono sytuację w Polsce m.in. pod kątem zapewnienia prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, edukacji zdrowotnej i profilaktyki oraz niedyskryminacji w dziedzinie korzystania z praw społecznych i politycznych.

Według przewodniczącego ECSR Luisa Jimeny Quesady z najnowszego raportu o wypełnianiu zasad Europejskiej Karty Społecznej w 38 krajach, które ratyfikowały dokument, wyłania się niepokojący obraz. "Polityka zaciskania pasa negatywnie wpłynęła na systemy zabezpieczenia społecznego. Część reform, wdrażanych w niektórych krajach UE zgodnie z zaleceniami +trojki+ (Europejskiego Banku Centralnego, MFW i Komisji Europejskiej - PAP) nie są zgodne z Europejską Kartą Społeczną" - powiedział Quesada. Jako przykład podał cięcia emerytur w Grecji.

Skutkiem kryzysu jest też dyskryminacja imigrantów pod pretekstem walki z tzw. turystyką zasiłkową, a także ograniczanie prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, zwłaszcza w małych i średnich przedsiębiorstwach - twierdzą autorzy raportu.

Europejska Karta Społeczna jest dokumentem prawnie wiążącym. Kraje, które do niej przystąpiły, muszą dostosowywać swoje przepisy do zaleceń ECSR.

Z Brukseli Anna Widzyk