We wrześniu 2012 r. Ed Gandia – Amerykanin, założyciel International Freelancers Academy, firmy oferującej szkolenia wspierające rozwój freelancerów, i inicjator akcji International Freelancers Day mającej na celu integrowanie środowiska freelancerów na całym świecie – opublikował raport (Freelance Industry Report 2012), który rozpoczyna przywołaniem wyników analizy przeprowadzonej przez jedną z amerykańskich firm konsultingowych Aberdeen Group. Wynika z nich, że niemal 26 proc. pracowników zatrudnianych przez amerykańskie organizacje pracuje warunkowo bądź na kontraktach, a nie na stałe. Liczba ta w ostatnich latach szybko rośnie. Według tamtejszych ekspertów prawa pracy i zatrudnienia w ciągu kilku najbliższych lat może osiągnąć od 30 do nawet 50 proc. Nie inaczej dzieje się w innych krajach. Wpływ na taki stan rzeczy ma przede wszystkim kryzys gospodarczy, który w różnym stopniu dotyka większość państw Ameryki i Europy. W Polsce również (według nieoficjalnych danych) już co piąty dorosły pracownik jest freelancerem.
Polskie doświadczenia
Czy zatem liczba freelancerów rośnie proporcjonalnie do zapotrzebowania na ich usługi? Wygląda na to, że grupa przedsiębiorców korzystających bądź deklarujących chęć współpracy z freelancerami jest duża. Z minibadania przeprowadzonego przez Getak.pl na próbie kilkudziesięciu właścicieli mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw oraz kadry menedżerskiej firm z sektora MSP, działających przede wszystkich na terenie województwa mazowieckiego, ale mających też oddziały w innych regionach Polski, wynika, że 84 proc. z nich ma już doświadczenie we współpracy z freelancerami (patrz wykres: „Liczba respondentów, którzy deklarują, że współpracują/współpracowali z freelancerami”). To naturalne, szczególnie w przedsiębiorstwach z sektora MSP, że nie posiadają w swoim zespole zasobów gotowych do realizacji zadań z każdej dziedziny. Korzystają więc z możliwości outsourcingu, zatrudniając inne firmy albo pracowników zewnętrznych na podstawie umów cywilnoprawnych.
Źródło: ankieta internetowa Getak.pl Przedsiębiorca w świecie freelancingu
Czym się kierować w poszukiwaniach?
Uczestnicy badania, którzy zadeklarowali, że obecnie współpracują albo mają już doświadczenie we współpracy z fachowcami – „wolnymi strzelcami”, zostali poproszeni o określenie, czym się kierują w poszukiwaniach wykonawców dla swoich projektów (patrz wykres: „Kryteria poszukiwania freelancerów”). 89 proc. spośród nich zadeklarowała, że polega na opiniach i poleceniach swoich współpracowników, partnerów lub znajomych. Na internetowym researchu własnym opiera się 45 proc. 9 proc. wykorzystuje w tym celu dostępne w sieci serwisy ze zleceniami. 2 proc. korzysta natomiast z internetowych baz firm w portalach branżowych.
Wyniki te można potraktować jako wskazówkę dla przedsiębiorców planujących bądź rozważających zatrudnienie fachowca freelancera. To drogowskaz, jak zabrać się za poszukiwania wykonawcy, gdzie go sprawdzać, a także gdzie go szukać. Wyniki zainteresować mogą też samych freelancerów (również tych związanych z branżą HR), którzy stale poszukują nowych projektów lub zleceń. Jeśli chcą mieć ich więcej, powinni zadbać o swój wizerunek w sieci, prezentować się w portalach, bazach branżowych, serwisach, przez które zleceniodawcom będzie do nich łatwiej dotrzeć. Podobnie jak dla przedsiębiorstw czy innych organizacji, również dla freelancerów istotne jest posiadanie odpowiednio pozycjonowanej strony internetowej, która zaprezentuje ich usługi i możliwości.
Jakich treści poszukiwać na stronach freelancerów?
Osoby, które mają już doświadczenia we współpracy z freelancerami, mogły w badaniu określić, jakimi kategoriami kierują się w wyborze oferty wykonawcy ostatecznego (patrz wykres: „Kryteria wyboru oferty od wykonawców freelancerów”). W 64 proc. przypadków istotna była cena, jaką proponuje wykonawca. Tyle samo osób wskazało jako kryterium doświadczenie freelancera. Dla 70 proc. istotna jest możliwość przyjrzenia się dotychczasowym pracom, projektom, realizacjom, które ma na swoim koncie freelancer – ich jakość ma wpływ na decyzję zleceniodawcy, a 58 proc. spośród nich, aby móc podjąć decyzję, chce zapoznać się z rekomendacjami innych klientów, którzy z freelancerem współpracowali. 17 proc. spośród ankietowanych sprawdza, jak długo freelancer działa w danej branży, a 32 proc. ocenia poziom przygotowanej oferty.
Źródło: ankieta internetowa Getak.pl Przedsiębiorca w świecie freelancingu
Swoimi odpowiedziami przedsiębiorcy zwrócili uwagę zleceniodawców na elementy, których należy poszukiwać na stronach internetowych potencjalnych wykonawców freelancerów czy też w ich profilach w ogólnodostępnych serwisach internetowych lub branżowych bazach, w których prezentują siebie i swoje osiągnięcia. Te odpowiedzi powinny również zwrócić uwagę samych wolnych strzelców. Jeśli chcą docierać do jak najszerszego grona potencjalnych klientów, powinni zadbać o to, aby ich strona, profil, oferta przygotowane były w taki sposób, by zleceniodawca znalazł w niej jak najwięcej argumentów za nawiązaniem współpracy. Nie wolno też zapominać o jakości i poziomie przygotowania samej oferty. Nie tylko wizerunek w sieci, ale też profesjonalizm w przygotowaniu materiałów ofertowych są dla wielu przedsiębiorców bardzo istotne.
Do jakich projektów zatrudniać freelancerów?
Zdarza się, że na podstawie ogólnodostępnych i dostarczonych bezpośrednio przez freelancera informacji przedsiębiorca jest przekonany o słuszności swojego wyboru i nie potrzebuje nawet spotykać się z wykonawcą. To zdarza się najczęściej w przypadku realizacji projektów, które można prowadzić zdalnie. Freelancer i zleceniodawca mogą się nigdy nie spotkać, pozostając jednak w stałym kontakcie telefonicznym, mailowym bądź też wykorzystując internetowe komunikatory.
Czy są projekty, które można prowadzić całkowicie zdalnie? Taka współpraca sprawdza się na kilku polach. Ze zdalnej kooperacji z freelancerami korzystają osoby i firmy potrzebujące wsparcia w zakresie informatyki lub telekomunikacji. Do stworzenia nowego czy też odświeżenia obecnego firmowego serwisu www, zaprojektowania aplikacji internetowej, wdrożenia sklepu internetowego albo zarządzania bazą danych można wynająć firmę zewnętrzną, ale można też znaleźć na rynku fachowca freelancera, który posiada odpowiednią wiedzę i doświadczenie do realizacji takiego zadania. Zatrudnienie freelancera może się okazać korzystne również ze względów finansowych. Zdalnie warto także zatrudniać osoby profesjonalnie zajmujące się copywritingiem lub tłumaczeniami. Nie w każdej firmie specjalista w tej dziedzinie potrzebny jest na stałe. Kiedy tworzymy nową stronę internetową przedsiębiorstwa, potrzebny jest pracow-nik sprawnie operujący słowem, mający tzw. lekkie pióro. Zatrudnieni na stałe fachowcy mogą mieć duże doświadczenie i fantastyczne, przynoszące wspaniałe efekty umiejętności, ale nie muszą umieć opisać tego, co robią w taki sposób, aby te informacje mogły znaleźć się w serwisie www. Nie muszą również potrafić opisać sprzedawanej przez siebie oferty w językach obcych, a zdarza się, że niespodziewanie pojawia się na horyzoncie klient z egzotycznego kraju, dla którego trzeba przetłumaczyć materiały. Dla takiego klienta często liczy się nie tylko zawartość merytoryczna przedstawionej propozycji, ale i jej atrakcyjność, choćby graficzna. Kiedy gra jest warta świeczki, warto zainwestować w sprawnego grafika – projektanta folderów czy ulotek albo projektanta prezentacji, wizualizacji 3D, animacji i filmów, który sprawi, że proponowane usługi i produkty zyskają „nowe życie”. Takie usługi często oferują fachowi freelancerzy. W ich poszukiwaniu nie ogranicza przedsiębiorcy ani czas, ani przestrzeń. Dla firmy z Warszawy takie zlecenie może swobodnie zrealizować freelancer z Zamościa, Gdańska lub Zakopanego. Ważne jest jednak określenie priorytetów i zasad współpracy. Z freelancerem przedsiębiorca rozlicza się za efekty jego pracy, warto więc – jeśli to tylko jest możliwe – ustalić z góry harmonogram kontaktów, a także terminarz przekazywania kolejnych fragmentów realizowanego projektu. Wtedy każda ze stron zachowuje komfort pracy, a przedsiębiorca ma wgląd w postępy prac realizowanych przez zatrudnionego wykonawcę. Wielu freelancerów specjalizuje się w doradztwie i realizacji usług z zakresu promocji – w mediach tradycyjnych, elektronicznych czy w social mediach. Warto porównywać oferty wolnych profesjonalistów z zakresu pozycjonowania serwisów internetowych, prowadzenia działań promocyjnych w portalach społecznościowych bądź na forach internetowych, prowadzenia tradycyjnych blogów, fotoblogów czy wideoblogów. W takich przypadkach szczególnie istotna jest analiza dotychczasowych realizacji wykonawcy. Przeglądając portfolio prac freelancera, przedsiębiorca może się przekonać, czy przykłady spełniają jego oczekiwania, czy pomysły zastosowane przez freelancera są atrakcyjne, czy tego właśnie potrzebuje dla siebie, swojej firmy lub projektu.
Wolna wiedza na rynku
Jak wynika z doświadczeń uczestników badania Getak.pl, zatrudnianie do realizacji wybranych projektów freelancerów jest już w Polsce dość popularne. To dobra wiadomość dla szukających bardziej ekonomicznych, niż zatrudnienie na etat, rozwiązań pozyskania fachowej kadry do realizacji konkretnych projektów w określonym czasie, a także dla samych freelancerów. Tych ostatnich jest coraz więcej, ale jest też szansa na to, że znajdą dla siebie zajęcie.
Źródło: ankieta internetowa Getak.pl Przedsiębiorca w świecie freelancingu
Marta Barlak
konsultantka ds. PR, współautorka badania „Przedsiębiorca w świecie freelancingu”
Fragment wywiadu pochodzi z marcowego numeru Personelu Plus
