Kwestie oskładkowania dodatkowych świadczeń pozapłacowych, które finansuje pracodawca reguluje rozporządzenie z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 ze zm.) - dalej r.z.u.s. Jego § 2 pkt 26 stanowi, że przychodami wyłączonymi z podstawy wymiaru są korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. A zatem jest to wyjątek od ogólnej reguły stanowiącej, że wartość dodatkowych świadczeń sfinansowanych przez pracodawcę stanowi przychód ze stosunku pracy, który jest uwzględniany w podstawie składek.
Czytaj: Umowy zlecenia nie będą wolne od składek ZUS
Drugi wyjątek od zasady oskładkowania bonusów dla pracowników w postaci np. karnetów sportowych czy medycznych, szczepień przeciwko grypie, prezentów z okazji świąt czy rocznicy powstania firmy dotyczy osób przebywających na urlopach macierzyńskich i wychowawczych.
ZUS zajął się tymi kwestiami w dwóch swoich interpretacjach indywidualnych (nr DI/100000/43/378/2014 i DI/100000/43/208/2014). Wyjaśnił w nich, że pobieranie zasiłku macierzyńskiego i przebywanie na urlopie wychowawczym stanowią odrębne od umowy o pracę tytuły do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Podczas korzystania z tych urlopów pracownik nie podlega pracowniczym obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. A skoro wartość dodatkowych świadczeń rzeczowych, które pracownik otrzymuje podczas urlopów nie jest związana z wykonywaniem pracy, to z tego powodu należy je wyłączyć z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalno-rentowe. Można tak zrobić bez względu na to, czy pracownicy płacą za te świadczenia, choćby częściowo i czy prawo do nich wynika z przepisów płacowych.
ZUS podkreślił w decyzjach, że wyłączona z podstawy wymiaru składek jest ta część wartości świadczenia, która przysługuje za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego lub korzystania z urlopu wychowawczego. – zgodnie z § 2 pkt 24 r.z.u.s. Jeśli więc pracownik przez część miesiąca był na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, a przez pozostałą część normalnie pracował, to wartość świadczeń pozapłacowych za ten miesiąc trzeba proporcjonalnie podzielić. Składek na ubezpieczenia społeczne nie trzeba płacić od części odpowiadającej okresowi pobierania zasiłku lub przebywania na urlopie wychowawczym.
