Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma uregulować sytuację osób, które w wyniku złożenia oświadczenia o zaprzestaniu prowadzenia gospodarstwa rolnego lub wykonywania pracy w gospodarstwie rolnym tracą status do ubezpieczenia społecznego rolników.
Złożenia przedmiotowego oświadczenia (pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań) wymagają przepisy dotyczące przyznawania wymienionych na wstępie świadczeń. Jest to konsekwencja uchwały NSA z dnia 11 grudnia 2012 r., I OPS 5/12, w której stwierdzono, że świadczenia pielęgnacyjnego nie może otrzymywać rolnik prowadzący gospodarstwo rolne, gdyż jest w takim przypadku osobą aktywną zawodowo.
Czytaj: Świadczenie pielęgnacyjne dla wszystkich opiekunów już od lipca
Tak więc rolników (ich małżonków) i domowników, zaprzestających prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym w związku z koniecznością sprawowania osobistej opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i nabyciem prawa do
ww. świadczeń, KRUS wyłącza z ubezpieczenia społecznego rolników. Organ wypłacający te świadczenia (wójt, burmistrz lub prezydent miasta), zgłasza takie osoby do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego w ZUS i opłaca za nie składki ubezpieczeniowe. Składka opłacana jest za okres nie dłuższy niż niezbędny do uzyskania 25. letniego stażu ubezpieczeniowego, który uprawnia do nabycia prawa do emerytury z ZUS w minimalnej gwarantowanej przez państwo wysokości. Za osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna do ZUS opłacana jest jedynie składka zdrowotna.
Część osób pobierających ww. świadczenia chce kontynuować ubezpieczenie w KRUS, aby w przyszłości otrzymywać emeryturę z KRUS, a nie z ZUS. Projekt daje takim osobom możliwość wyboru ubezpieczenia w okresie pobierania świadczeń (na wniosek). Będzie to oznaczać, że jeżeli uprawniony do jednego z ww. świadczeń wybierze ubezpieczenie w KRUS to wójt (burmistrz lub prezydent miasta) wypłacający świadczenie lub zasiłek, składki na ubezpieczenie emerytalno–rentowe za tę osobę będzie opłacał do KRUS. Składki opłacane będą w kwocie równej 10% najniższej emerytury (jest to składka podstawowa w systemie ubezpieczenia społecznego rolników). Będzie to więc obciążenie niższe, niż obciążenie z tytułu składek ubezpieczeniowych do ZUS za osoby pobierające świadczenia opiekuńcze.
Jednocześnie w projekcie przewidziano możliwość rezygnacji z ubezpieczenia w ZUS i powrót do ubezpieczenia w KRUS osobom już pobierającym świadczenia pielęgnacyjne, specjalne zasiłki opiekuńcze lub zasiłki dla opiekuna. Stosowny wniosek w tej sprawie będzie można złożyć w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji.
30 czerwca 2015 r. projekt, który przygotowało PSL, skierowano do I czytania w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.