Pytanie pochodzi z Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych:
Pracownicy jednego z działów zwrócili się do pracodawcy z prośbą o dofinansowanie spotkania wigilijnego (integracja załogi).
Zgodnie z obecnie obowiązującym Regulaminem ZFŚS, działalność socjalna obejmuje następujące formy:
- wypoczynek organizowany we własnym zakresie przez pracownika - tzw. „wczasy pod gruszą,”
- bezzwrotne zapomogi losowe,
- inne świadczenia okolicznościowe (np. świadczenia pieniężne w związku ze wzmożonymi wydatkami na obchody świąt),
- udzielanie pomocy na cele mieszkaniowe w formie pożyczki mieszkaniowej z przeznaczeniem na remont i modernizację mieszkań lub domów jednorodzinnych w wysokości do 300% minimalnego wynagrodzenia za pracę ogłaszanego na podstawie rozporządzenia Prezesa RM w sprawie minimalnego wynagrodzenia – raz na 2 lata w miarę posiadanych środków. Ww. świadczenia i dopłaty z Funduszu przyznawane są w zależności od sytuacji materialnej, życiowej i rodzinnej pracownika.
Czy powyższego dofinansowania pracodawca może udzielić z funduszu świadczeń socjalnych?
Jeśli tak, jak należy potraktować takie dofinansowanie w zakresie składek ZUS i podatku dochodowego od osób fizycznych (pracownik, który korzystał już w bieżącym roku z tzw. wczasów pod gruszą uzyskał dofinansowanie z ZFŚS w wysokości od 560 - 600 zł brutto - w zależności od dochodu na członka rodziny)?
Jeśli nie, to czy możliwe jest wprowadzenie do regulaminu ZFŚS zapisu, że jedną z form działalności socjalnej jest "działalność kulturalno-oświatowa lub sportowo-rekreacyjna", aby w przyszłości można było takiego dofinansowania udzielić?
Jeśli wprowadzenie takiego zapisu jest możliwe, to czy dofinansowanie takiej imprezy może odbyć się z pominięciem kryterium sytuacji materialnej, życiowej i rodzinnej pracownika?
Odpowiedź: ze środków ZFŚS nie należy finansować imprez firmowych, które nie mają charakteru wypoczynkowego, sportowo- rekreacyjnego lub kulturalno-oświatowego, tak więc jeśli spotkanie wigilijne nie takiego charakteru, nie może zostać sfinansowane ze środków ZFŚS.
Uzasadnienie: środki z ZFŚS można przeznaczyć na finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego - art. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 800) - dalej u.z.f.ś.s.
Przez działalność socjalną należy rozumieć:
- usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego,
- udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe.
Regulamin określa jak wykorzystywać fundusze
Należy podkreślić, iż sposób wykorzystania funduszy, zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń socjalnych oraz zasady przeznaczania środków funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie, w porozumieniu z zakładową organizacją związkową.
Jednocześnie warto zwrócić uwagę, iż dotychczas zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przeważał pogląd, że przyznanie każdego świadczenia lub usługi finansowanej ze środków ZFŚS wymagało uprzedniego zbadania sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. Zdecydowanie inne stanowisko w tej kwestii zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 23 października 2008 r., II PK 74/08, OSNP 2010, nr 7-8, poz. 88, z którego wynika, że prowadząc działalność socjalną należy rozróżniać dwa rodzaje świadczeń:
- określone w art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s., ustawy, które mają charakter ulgowy,
- uregulowane wyłącznie w art. 2 pkt 1 u.z.f.ś.s., tj. usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
Z uzasadnienia SN wynika, iż kryterium socjalne, o którym mowa w art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s., odnosi się jedynie do przyznawania ulgowych świadczeń i usług, nie dotyczy ono natomiast innych świadczeń i usług, o których mowa w art. 2 ust. 1 u.z.f.ś.s.
Polecamy: Wigilia firmowa, czyli sposób na integrację zespołu
Dwa rodzaje świadczeń z ZFŚS
Wobec tego należy rozróżnić dwa rodzaje świadczeń i usług socjalnych ze względu na ich adresatów: tzw. ulgowe - przyznawane indywidualnie i tzw. nieulgowe - przyznawane grupowo.
Mając na uwadze powyższe pracodawca ma obowiązek weryfikowania sytuacji materialnej osób uprawnionych do korzystania z usług i świadczeń funduszu o charakterze ulgowym. Natomiast nie ma obowiązku weryfikowania sytuacji materialnej osób uprawnionych w zakresie świadczeń o charakterze nie ulgowym (przeznaczanie środków ZFŚS na usługi i świadczenia o charakterze nie ulgowym musi wynikać z postanowień regulaminu ZFŚS) np. przedstawienie teatralne, w którym wezmą udział wszyscy pracownicy firmy, pikniki dla pracowników i ich rodzin, kuligi, rajdy rowerowe itp. Z charakteru tych świadczeń wynika, że są one formą działalności socjalnej.
Impreza musi być wypoczynkowa, sportowa albo kulturalna
Należy pamiętać, aby ze środków ZFŚS nie finansować imprez firmowych, które nie mają charakteru wypoczynkowego, sportowo-rekreacyjnego lub kulturalno-oświatowego.
Udział w wigilii nie generuje przychodu
Odnosząc się do kwestii podatkowych należy stwierdzić, iż aby ustalić wartość przychodu pracownika dla celów podatkowych, świadczenie to musiałoby być skierowane imiennie do poszczególnych pracowników. W przypadku braku możliwości przypisania przychodu z ww. tytułu konkretnej osobie świadczenia w postaci poczęstunku nie powoduje powstania przychodu po stronie pracownika.
Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r., K 7/13 (Dz. U. z 2014 r. poz. 947), za przychód pracownika mogą być uznane takie świadczenia, które:
- zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
- zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenie aktywów lub uniknięcie wydatku, który musiałby ponieść,
- korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).
Przedstawiając powyższe należy pamiętać, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane przez pracownika rzeczowe świadczenia, świadczenia pieniężne, finansowane w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł - art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).
