Zmiana minimalnego wynagrodzenia
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r. (Dz. U. z 2015 r. poz 1385) pensja będzie wyższa o 100 zł i wyniesie 1850 zł.
Wzrost wynagrodzenia pociągnie za sobą zmiany w wysokości niektórych świadczeń pracowniczych, których wysokość jest pochodną minimalnej pensji.
 
 
Na podwyżce skorzystają ci, który zarabiają najmniej - pracodawcy będą musieli podnieść im pensje do ustawowego minimum. Wzrosną maksymalne wysokości odprawy pieniężnej dla pracownika zwalnianego z pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, minimalnego odszkodowania od pracodawcy, który dopuścił się wobec pracownika mobbingu, dodatku za pracę w porze nocnej, kwoty wolne od potrąceń z wynagrodzenia za pracę, które należy pozostawić pracownikowi do dyspozycji.
Wyższa będzie również minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób, które rozpoczęły prowadzenie działalności gospodarczej.
 
Rewolucja w zawieraniu umów terminowych
Od 22 lutego 2016 r. zaczną obowiązywać nowe przepisy Kodeksu pracy, które wprowadzają obszerne zmiany w zasadach zawierania umów na czas określony.
 
Na czym będą polegały zmiany?
Nowelizacja Kodeksu pracy ogranicza okres zatrudnienia na umowę na czas określony do 33 miesięcy, plus maksymalnie trzymiesięczny okres umowy na okres próbny – w sumie 36 miesięcy. Nadal ograniczona ma być liczba umów terminowych z jednym pracodawcą – ale zgodnie ze zmianami nie może być ich więcej niż trzy, czwarta stawać ma się umową na czas nieokreślony. Od tych zasad przewidziano jednak wyjątki - np. dotyczące umów na zastępstwo czy na okres kadencji.
 
Zgodnie z nowelizacją zrównany będzie okres wypowiedzeń umów na czas określony i na czas nieokreślony. W przypadku, gdy staż pracy w danym przedsiębiorstwie wynosi mniej niż sześć miesięcy, to okres wypowiedzenia wynosić ma dwa tygodnie, gdy od pół roku do mniej niż trzech lat - miesiąc, a trzy miesiące, gdy staż wynosi co najmniej trzy lata.
 
 
Zmiany w Kodeksie Pracy dotyczą także umów na okres próbny. Co do zasady pracodawca będzie mógł zawrzeć umowę o pracę na okres próbny tylko raz i tylko, by sprawdzić kwalifikacje pracownika i możliwości wykonywania określonej pracy; jednakże w określonych przypadkach możliwe będzie ponowne zatrudnienia pracownika na okres próbny.
Po zmianach w Kodeksie Pracy będą wyróżnione 3 rodzaje umów o pracę: umowa na czas nieokreślony, umowa na czas określony i umowa na okres próbny.
Zmiany zakładają również ułatwienia dla firm. Pracodawcy będą mogli jednostronnie zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
 
Oskładkowanie umów zleceń
W dniu 1 stycznia 2016 r. wchodzą w życie przepisy, które mają ograniczyć zawieranie tzw. umów śmieciowych. To skutek ustawy z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1831), która przewiduje objęcie obowiązkiem opłacania składek nowych tytułów do ubezpieczeń.
 
Od 1 stycznia 2016 r. obowiązują przepisy art. 1 pkt 3 lit. a) i b) ustawy z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1831 z późn. zm.) – dalej u.z.u.s.u.s., które w istotny sposób zmieniają zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby, które wykonują pracę na podstawie umowy agnacyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
Po pierwsze, zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, jeżeli będzie spełniał warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów (np. z tytułu wykonywania pracy na podstawie drugiej umowy zlecenia) będzie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie będzie jednak stosowało się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług lub z innych tytułów osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia za pracę.
 
Po drugie, wyżej przedstawione zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym znajdą zastosowanie także do tych zleceniobiorców, którzy posiadają ustalone prawo do emerytury lub renty.
Po trzecie, przepisy u.z.u.s.u.s. nie zmieniają określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 121) – dalej u.s.u.s., zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy. Oznacza to, że zgodnie z art. 18 ust. 3 w zw. z art. 4 pkt 9 i art. 20 ust. 1 u.s.u.s., jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy stanowi przychód z tytułu wykonywania pracy na podstawie tego typu umowy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dowiedz się więcej z książki
Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia po zmianach
  • rzetelna i aktualna wiedza
  • darmowa wysyłka od 50 zł

 

 
 
 
Po czwarte, także po 31 grudnia 2015 r., jeżeli zleceniobiorca będzie jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracy w innej firmie i jego wynagrodzenie z tego tytułu będzie co najmniej równe kwocie minimalnego wynagrodzenia, z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia będzie podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym tylko dobrowolnie, co wynika z art. 9 ust. 1 i 1a u.s.u.s. Nie będzie to jednak dotyczyło przypadku, gdy pomimo to, że umowa agencyjna, umowa zlecenia lub inna umowa o świadczenie usług jest zawarta z innym podmiotem niż własny pracodawca to praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie wykonywana na rzecz pracodawcy. W takim bowiem przypadku – zgodnie z art. 8 ust. 2a i art. 18 ust. 1a u.s.u.s. – dla potrzeb ubezpieczeń społecznych zleceniobiorca jest traktowany tak, jak pracownik, a przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej jest uwzględniany w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy.
 
 
Niższe zasiłki dla przedsiębiorców
Od nowego roku zmieniają się zasady ustalania zasiłków dla przedsiębiorców. Tym samym oznacza to koniec wysokich zasiłków macierzyńskich dla kobiet prowadzących firmę.
 
Od 1 stycznia 2016 r. obowiązują przepisy art. 1 pkt 8 – 13 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 1066) - dalej u.z.ś.p., które w istotny sposób zmieniają zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków przysługujących ubezpieczonym niebędącym pracownikami, którzy przed nabycie prawa do zasiłku, podlegali ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych. Z przepisów tych wynika, że w przypadku takich ubezpieczonych podstawę wymiaru zasiłku, w tym zasiłku macierzyńskiego, będzie stanowiła suma:
a) przeciętnej miesięcznej najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz
b) kwoty stanowiącej iloczyn jednej dwunastej przeciętnej kwoty zadeklarowanej jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, w części przewyższającej najniższą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia, z których przychód podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru zasiłku, oraz liczby tych miesięcy.
 
 
E-zwolnienia lekarskie
Od 1 stycznia 2016 r. możliwe będzie wystawianie zwolnień lekarskich w formie elektronicznej (e-ZLA). Te automatycznie będą wysyłane do ZUS, skąd trafią na profil płatnika na Platformie Usług Elektronicznych.
Taką reformę wystawiania zaświadczeń lekarskich przewiduje ustawa z 15 maja 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw.
Zobacz także: E-zwolnienia lekarskie: korzyści czy nowe obowiązki dla pracodawców
 
Od 1 stycznia 2016 r. znikną papierowe zwolnienia lekarskie, a pojawią się elektroniczne. Wystawianie zaświadczeń lekarskich, według wzoru ustalonego przez ZUS, będzie się odbywało przez skrzynkę podawczą ZUS. Lekarz, upoważniony przez ZUS, będzie musiał korzystać z kwalifikowanego certyfikatu lub profilu zaufanego ePUAP oraz stworzyć specjalny profil informacyjny za pomocą systemu teleinformatycznego udostępnionego bezpłatnie przez ZUS. Będzie mógł w nim przeglądać poprzednie zwolnienia lekarskie, kiedy, na jaki okres i z powodu jakiego schorzenia zostały one wystawione.

Ustawa przewiduje trzy rodzaje dokumentu: zaświadczenie elektroniczne, wydruk wystawionego zaświadczenia oraz zwolnienie wystawione na formularzu zaświadczenia lekarskiego wydrukowanym z systemu teleinformatycznego. 

Już niebawem rewolucja w wystawianiu zwolnień lekarskich>>>

Pierwszy z tych dokumentów będzie standardowym elektronicznym zwolnieniem lekarskim. Drugi będzie wystawiany na żądanie chorego oraz gdy z informacji na profilu informacyjnym lekarza będzie wynikało, że płatnik składek nie ma swojego profilu informacyjnego, na którym ZUS udostępnia wystawione zaświadczenia lekarskie.

 
Refundacja dla firm zatrudniających młodych bezrobotnych
Pracodawca, który zatrudni na pełny etat bezrobotnego do 30. roku życia będzie otrzymywał od państwa równowartość minimalnego wynagrodzenia wraz ze składkami ZUS, które jako zatrudniający ma obowiązek płacić. Regulacje służące aktywizacji zawodowej młodych pracowników wprowadza ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. poz. 1814).
 
 
Refundacja będzie przysługiwać przez 12 miesięcy, ale pracodawca, który z niej skorzysta będzie zobowiązany do zatrudnienia tego pracownika przez co najmniej kolejne 12 miesięcy. Pierwszeństwo w skierowaniu na stanowisko objęte refundacją będą mieli absolwenci wszystkich poziomów szkół, podejmujący po raz pierwszy zatrudnienie w ramach umowy o pracę. Wnioskodawcy szacują, że z tego rozwiązania skorzysta ok. 100 tys. osób. Podstawą refundacji ma być umowa pomiędzy starostą a pracodawcą. Będą one mogły być zawierane od 1 stycznia do 31 grudnia 2016 r.
 
Nowe świadczenie rodzicielskie już od 1 stycznia 2016 r.
Od stycznia 2016 r. w katalogu świadczeń rodzinnych znajdzie się świadczenie rodzicielskie, które będą mogły otrzymać osoby nieposiadające prawa do zasiłku macierzyńskiego, niezależnie od dochodu.
Obecnie prawo do zasiłku macierzyńskiego mają rodzice będący pracownikami - w czasie urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego. Również osoby niebędące pracownikami, a podlegające ubezpieczeniu chorobowemu (czyli np. przedsiębiorcy sami opłacający składki oraz osoby zatrudnione na umowę zlecenie, jeśli od umowy odprowadzane są składki na ubezpieczenie chorobowe) mają prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres odpowiadający urlopom dla pracowników. Uprawnień takich nie mają bezrobotni, studenci ani uczniowie, osoby pracujące na podstawie umów cywilno-prawnych, rolnicy.
 
 
Nowelizacja wprowadza dla nich świadczenie rodzicielskie w wysokości 1 tys. zł miesięcznie, które będzie można pobierać przez rok (52 tygodnie) w przypadku urodzenia bądź przyjęcia na wychowanie jednego dziecka; przy dwojgu dzieciach - przez 65 tygodni, trojgu - 67 tygodni, czworgu - 69 tygodni, przy piątce i więcej - 71 tygodni. Terminy będą liczone od dnia porodu albo przyjęcia dziecka na wychowanie.
Ustawa umożliwia też finansowanie świadczeń rodzicielskich dla rolników. Z uwagi na to, że świadczenie będzie wypłacane przez KRUS, zwiększono wysokość odpisu na fundusz prewencji i rehabilitacji KRUS z 5 do 6,5 proc. Nie zwiększy to składek płaconych przez rolników do KRUS, ani też nie wniesie żadnych zmian do budżetu państwa.