ZUS odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych co do zasad ustalania podstawy wymiaru składek w zakresie - czy wydatki poniesione przez menedżerów w imieniu i na rzecz spółki w związku z podróżą służbową oraz na spotkania z kontrahentami są podstawą wymiaru składek i należy je opłacić. Pytanie to dotyczyło stanu prawnego przed i po 1 sierpnia 2010 r.

Czytaj: ZUS-owskie interpretacje stały się jawne

Sąd okręgowy zobowiązał jednak ZUS do wydania pisemnej interpretacji co do wyłączenia z podstawy wymiaru składek zwrotu kosztów podróży służbowych i wydatków reprezentacyjnych ponoszonych przez menedżerów spółki. Spółka angażowała na własne potrzeby kadrę menedżerską powołaną na podstawie KSH. W kontroli spółki co do poprawności obliczania i odprowadzania składek od 1 stycznia do 31 marca 2011 r. ZUS stwierdził zaniżanie podstawy wymiaru składek wynagrodzeń menadżerów z powodu nieuwzględnienia zwrotu wydatków związanych z podróżami służbowymi menedżerów. Z tego powodu sąd, powołując się na art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uznał, że przedmiotem pytania spółki jest wykładnia art. 18 ust. 3 w związku z art. 18 ust. 1 i art. 4 pkt 9 ustawy systemowej. ZUS powinien najpierw ustalić czy zaliczki na wyjazdy są przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

ZUS złożył apelację, ale została oddalona. Poszedł więc do Sądu Najwyższego, ale i tu przegrał. Sąd Najwyższy uznał bowiem, że po pierwsze, ZUS jest kompetentny do dokonywania kwalifikacji podatkowych na potrzeby wydawania interpretacji składkowych. Po drugie, przedsiębiorca może wnioskować o wydanie indywidualnej decyzji także w sprawie, która była przedmiotem postępowania kontrolnego ZUS. I po trzecie, że można prosić o wiążąca interpretację dotyczącą stanu przeszłego, jeśli dawne zdarzenia wciąż wywołują skutki prawne w postaci konieczności opłacania składek ubezpieczeniowych.

ZUS ma prawo do wypowiadania się co do zakwalifikowania danego przychodu jako podstawy wymiaru składek. Pozwala mu na to art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który odsyła do Ordynacji podatkowej w zakresie zasad i trybu udzielania interpretacji.

Kwestie wydania przez ZUS interpretacji dotyczącej przeszłego stanu faktycznego, reguluje art. 10 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Określenie „zaistniałego stanu faktycznego” powinno być rozumiane w ten sposób, iż wnioski muszą dotyczyć stanu faktycznego, który już się zdarzył. Nie jest natomiast istotne, kiedy stan ten powstał. Istotne jest to, aby skutki jego zaistnienia nadal (również w dacie zgłoszenia wniosku o interpretację) wymagały dokonania interpretacji przepisów, które mają być stosowane w odniesieniu do tego stanu faktycznego.

Nie ma też przeszkód, by wydać indywidualną interpretację, jeśli wskutek kontroli przedsiębiorca opłacił zaległe składki. Celem interpretacji ma być zatem nie tylko ustalenie, obliczanie i opłacanie składek należnych, ale również unikanie nadpłaty składek i konieczności przeprowadzania dalszych czynności, o których stanowi m. in. art. 24 ustawy systemowej.

sygn. akt II UK 136/14

Chcesz wiedzieć więcej? Zajrzyj do Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych