Jak należy traktować urlop wynikający z art. 103 k.p. przewidziany dla osób podnoszących kwalifikacje zawodowe? Czy jeśli pracownik np. zostanie zwolniony przed obroną, to należy wypłacić mu ekwiwalent za ten urlop? Czy pracownik musi wykorzystać ten urlop, czy jeśli nie chce to może nie korzystać z tego uprawnienia? Jak traktować osoby uczące się na studiach podyplomowych? Czy pracownikowi, który rozpoczął dokształcanie przed wejściem w życie nowych przepisów k.p. przysługuje dodatkowy urlop przewidziany w art. 103, czy też nie?


 

Możliwość skorzystania z urlopu szkoleniowego jest prawem, a nie obowiązkiem pracownika. Jeśli więc pracownik nie chce wykorzystać takiego urlopu, nie musi tego robić.
Pracownik nie będzie miał prawa do ekwiwalentu pieniężnego z tytułu niewykorzystanego urlopu szkoleniowego.
Status osób uczęszczających na studia podyplomowe jest na gruncie przepisów o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych niejasny.
Pracownik, który rozpoczął podnoszenie kwalifikacji pod rządami poprzednio obowiązujących przepisów nie będzie miał prawa do świadczeń przyznawanych pracownikom na gruncie znowelizowanych regulacji.


Nowe zasady podnoszenia przez pracowników kwalifikacji zawodowych ustanowione w art. 1031 i nast. Kodeksu pracy – dalej k.p., obowiązują od dnia 16 lipca 2010 r. Przepisy te zostały wprowadzone do k.p. przepisami ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 105, poz. 655) – dalej u.z., a nowelizacja ta była konsekwencją stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 31 marca 2009 r. (K 28/08) niezgodności art. 103 k.p. z art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. Jednak jak wskazał ustawodawca w art. 3 u.z., do pracowników, którzy rozpoczęli podnoszenie kwalifikacji zawodowych przed dniem wejścia w życie u.z., stosuje się przepisy regulujące zasady i warunki podnoszenia kwalifikacji zawodowych przez pracowników, obowiązujące przed dniem 11 kwietnia 2010 r. W konsekwencji taki pracownik nie będzie miał prawa do świadczeń przyznanych w znowelizowanych przepisach o podnoszeniu kwalifikacji.
Obecnie prawo do urlopu szkoleniowego przyznaje pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe art. 1031 § 2 pkt 1 k.p., a jego wymiar konkretyzuje art. 1032 k.p. I tak, urlop ten przysługuje w wymiarze:
6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych,
6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminu maturalnego,
6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe,
21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.
Jak widać, urlop szkoleniowy przysługuje pracownikom wyłącznie w związku z przystępowaniem do określonego typu egzaminów oraz w związku z przygotowaniem i obroną pracy dyplomowej. O zaliczeniu egzaminu do określonej grupy egzaminów decydują obowiązujące przepisy.
W przypadku studiów podyplomowych nie będziemy mieli do czynienia ani z egzaminami eksternistycznymi (art. 10 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm. - dalej u.s.o.), ani z egzaminem maturalnym (art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. b-f u.s.o.), ani z egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe (art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. a, d, f-h u.s.o. oraz § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 3 lutego 2006 r. w sprawie uzyskiwania i uzupełniania przez osoby dorosłe wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych, Dz. U. Nr 31, poz. 216).
Wątpliwości budzi także prawo pracownika uczęszczającego na studia podyplomowe do urlopu szkoleniowego w wymiarze 21 dni, który przysługuje na ostatnim roku studiów.
"Studiami" są bowiem studia wyższe prowadzone przez odpowiednią uczelnię kończące się uzyskaniem odpowiedniego tytułu licencjata, inżyniera, magistra lub innego równorzędnego, co wynika z art. 2 ust. 1 pkt 5 i 6 w zw. z ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.) - dalej u.p.s.w. Jednocześnie, jak wynika z art. 2 ust. 1 pkt 11 u.p.s.w., przez "studia podyplomowe" rozumie się inną niż studia wyższe i doktoranckie formę kształcenia przeznaczoną dla osób legitymujących się dyplomem ukończenia studiów wyższych. Jak wskazuje się w piśmiennictwie, powyższe stanowi poważny argument przemawiający za zanegowaniem prawa pracowników uczęszczających na studia podyplomowe do urlopu szkoleniowego. Nie zauważa tego jednak MPiPS, które na swej stronie internetowej wskazuje, że "Wymiar urlopu na ostatnim roku studiów jest niezależny od tego, jakiego rodzaju studia kończy pracownik. Taki urlop przysługuje z tytułu ukończenia studiów np. licencjackich, magisterskich czy podyplomowych (...)".
W konsekwencji, trudno jednoznacznie odpowiedzieć na Państwa pytanie, jak w tym wypadku traktować pracowników uczęszczających na studia podyplomowe. Istnieją bowiem poważne merytoryczne powody, dla których należałoby im odmówić prawa do urlopu szkoleniowego w wymiarze 21 dni. Taka decyzja może jednak zostać przez pracowników zanegowana. Trudno dziś ocenić, jakiej interpretacji tej regulacji dokona sąd, jeśli spór z pracownikiem zakończy się postępowaniem sądowym.
Możliwość skorzystania z urlopu szkoleniowego jest prawem a nie obowiązkiem pracownika. Jeśli więc pracownik nie chce wykorzystać takiego urlopu, nie musi tego robić.
Pracownik nie będzie jednak miał prawa do ekwiwalentu pieniężnego, jeśli nie skorzysta z przysługującego mu prawa do urlopu szkoleniowego, czy też nie będzie miał możliwości wykorzystania go w związku z rozwiązaniem łączącego strony stosunku pracy. Art. 171 k.p. przyznaje bowiem pracownikowi prawo do ekwiwalentu pieniężnego jedynie w przypadku niewykorzystania przysługującego mu urlopu wypoczynkowego i regulacja ta nie dotyczy urlopu szkoleniowego.