Zgodnie z rządowymi założeniami urlop macierzyński zostanie wydłużony z 6 do 12 miesięcy. Przy czym, planuje się wprowadzić elastyczne rozwiązania odnoście korzystania z urlopu macierzyńskiego; z nowego rozwiązania będą mogli skorzystać oboje z rodziców. Przez pierwsze pół roku urlopu zasiłek macierzyński wyniesie 100 proc. podstawy wymiaru. Jeśli któreś z rodziców lub opiekunów zdecyduje się na roczny urlop, jego wysokość wyniesie 80 proc. pensji.
Obecnie urlop macierzyński wynosi 20 tygodni podstawowych i cztery tygodnie dodatkowe. Od 1 września 2013 r. wynosić będzie pół roku: 20 tygodni podstawowych i sześć tygodni dodatkowych i będzie można go wydłużyć o kolejne 26 tygodni. Z tej możliwości będzie mógł skorzystać każdy, kto w momencie wejścia w życie ustawy będzie uprawniony do urlopu macierzyńskiego. Już teraz po 14 tygodniach matka może zrezygnować w urlopu na rzecz ojca. Rządowa propozycja wydłużenia urlopów ma zachęcić rodziców do dzielenia się opieką nad dzieckiem. Obecnie ojcom przysługują również dwa tygodnie pełnopłatnego urlopu, który mogą wykorzystać w ciągu pierwszego roku życia dziecka. Urlop ten jest niepodzielny i niezbywalny – przysługuje wyłącznie ojcom i nie może zostać przekazany matce.
Zmianie mają ulec zasady udzielania urlopu wychowawczego. Obecnie, zgodnie z art. 186 kodeksu pracy, pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat do ukończenia przez dziecko 4 roku życia. Oboje rodzice mogą jednocześnie korzystać z tego urlopu przez trzy miesiące. Urlop wychowawczy można brać w częściach, nie więcej jednak niż czterech. Jeśli dziecko jest niepełnosprawne, pracownik ma prawo do dodatkowego urlopu w takim samym wymiarze, który może wykorzystać do ukończenia przez dziecko 18 lat.
Rząd chce by jeden z 36 miesięcy urlopu był obowiązkowo wykorzystywany przez drugiego rodzica. Jeśli drugi z rodziców z tego nie skorzysta, urlop przepadnie. Planuje się możliwość udzielania urlopu wychowawczego w pięciu, a nie jak dotychczas, w czterech częściach. Rząd zapowiada podwyższenie z trzech do czterech miesięcy wymiar urlopu, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców. Urlop wychowawczy będzie można wziąć do ukończenia przez dziecko czwartego roku życia.
Rząd chce ponadto rozszerzyć krąg osób, za które budżet państwa będzie opłacał składki emerytalne i rentowe w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem. Chodzi o osoby, które w czasie opiekowania się dzieckiem zrezygnują z działalności zarobkowej - np. prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, pracy na umowę zlecenie. Składki za te osoby, podobnie jak w przypadku osób przebywających na urlopach wychowawczych, finansować będzie w całości budżet państwa za pośrednictwem ZUS. Takie rozwiązanie jest korzystne dla osób wychowujących dzieci, ponieważ okres opieki nie wpłynie na pomniejszenie ich przyszłych świadczeń emerytalnych.
