Dane zgromadzone przez Państwową Inspekcję Pracy wyraźnie pokazują, że coraz więcej kontroli wszczynanych jest na podstawie złożonych skarg (w pierwszym półroczu 2017 roku wpłynęło o 17 proc. więcej skarg niż w analogicznym okresie 2016 roku), wydłuża się również ich czas. Inspekcja szacuje, że w przyszłym roku na emeryturę odejdzie z PIP 250 osób. To wszystko wpływa na jej plany kontrolne. W 2017 roku przewidywano 79.000 kontroli, w 2018 ma ich być o 7000 mniej.
Prawidłowość zawierania umów cywilnoprawnych i terminowych
Zgodnie z programem długofalowym PIP na lata 2016–2018, inspektorzy będą sprawdzać prawidłowość zawierania umów cywilnoprawnych we wszystkich branżach, a szczególnie w przedsiębiorstwach budowlanych, w branży gastronomicznej i hotelarskiej, a także w agencjach ochrony osób i mienia.
Kolejne ważne tematy planowanych kontroli to: analiza umów zawieranych na czas określony pod kątem przestrzegania przepisów znowelizowanych w 2016 r., a także umów o pracę zawieranych u wykonawców lub podwykonawców zamówień publicznych na usługi lub roboty budowlane oraz problematyka outsourcingu pracowniczego.
Pracownicy skarżą się na brak pensji
W pierwszym półroczu 2017 roku było o 23 proc. więcej skarg na niewypłacanie wynagrodzenia za pracę niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Jak zapowiada inspekcja, kontrole w tym zakresie prowadzone będą w handlu, przetwórstwie przemysłowym, transporcie i budownictwie, czyli w branżach, których dotyczy największa liczba skarg.
13,70 zł i nie kombinuj
PIP będzie kontynuować kontrole wypłacania wynagrodzenia w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej za pracę na podstawie umów zlecenia i umów o świadczenie usług. Przypominamy, że od 1 stycznia 2018 roku jej wysokość wzrośnie z 13 zł do 13,70 zł.
Wszystkie najnowsze zmiany w prawie pracy znajdziesz w nowym Meritum Prawo Pracy 2018 >>>
Kierowcy wciąż pod inspektorską lupą
Czas pracy kierowców to kolejny temat, na który inspektorzy zwrócą szczególną uwagę. Najczęstsze nieprawidłowości polegają tu na skracaniu minimalnego dziennego odpoczynku kierowcy, przekraczaniu limitu czasu prowadzenia pojazdu i kierowaniu pojazdem dłużej niż 4,5 godziny bez obowiązkowej przerwy. Kontrole przestrzegania ustawy o czasie pracy kierowców wykazują też częste naruszenia przepisów o maksymalnym dobowym czasie pracy, gdy praca jest wykonywana w nocy. To kolejny obszar, na którym skupią się inspektorzy w 2018 roku.
Oprócz kontroli, Państwowa Inspekcja Pracy przewiduje również działania informacyjne w zakresie czasu pracy kierowców. To niezwykle ważny temat nie tylko dla samych zatrudnionych w branży, ale dla wszystkich uczestników ruchu – zmęczony kierowca to większe ryzyko drogowych wypadków przy pracy. Dlatego tak duże znaczenie ma edukacja całego społeczeństwa – podkreśla PIP.
Inspektor zaglądnie tam, gdzie jest dużo wypadków
Wizyty inspektora powinny spodziewać się firmy z branż o wysokiej skali zagrożeń wypadkowych i zawodowych, zakłady o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (branża paliwowa, azotowa i energetyczna) oraz branża przetwórstwa przemysłowego (w tym zakłady produkcji drewna i tartaki). Podobnie jak w poprzednich latach, na celowniku PIP znajdą się firmy budowlane i działające w leśnictwie. Obecność inspektorów w takich zakładach ma służyć konsekwentnemu egzekwowaniu poprawy bezpieczeństwa pracy.
PIP sprawdzi, jak działają nowe przepisy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych
W 2017 roku znowelizowana została ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych. Inspektorzy ocenią funkcjonowanie nowych regulacji prawnych w agencjach zatrudnienia oraz skontrolują przestrzeganie przepisów prawa wobec pracowników tymczasowych, zarówno w agencjach pracy tymczasowej, jak i u pracodawców użytkowników.
Będą kontrole sezonowego zatrudniania cudzoziemców
1 stycznia 2018 roku wchodzą w życie nowe zasady dotyczące sezonowego zatrudniania cudzoziemców. Powstanie m.in. rejestr pracy cudzoziemców, który będzie zawierał informacje dotyczące klasycznych zezwoleń na pracę, zezwoleń na pracę sezonową, oświadczeń składanych w celu dokonania wpisu do ewidencji oraz informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy. W związku z tymi zmianami inspektorzy zwrócą szczególną uwagę na prace wykonywane na podstawie nowych zezwoleń na pracę sezonową oraz na podstawie nowej formuły oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.
Czytaj również: Od nowego roku nowe przepisy dot. sezonowego zatrudniania cudzoziemców >>
Zakaz handlu w niedziele to więcej pracy dla PIP
Wejście w życie ustawy ograniczającej handel w niedziele również rozszerzy zakres obowiązków kontrolnych PIP. Główny inspektor pracy podkreśla, że kontrole przestrzegania przepisów tej ustawy będą wymagały przeszkolenia kadry i zmian w organizacji czasu pracy inspektorów z uwagi na wykonywanie czynności kontrolnych w niedziele. Ustawa zwiększy kompetencje inspektora, jako oskarżyciela publicznego, w związku z wprowadzeniem nowego wykroczenia. Zgodnie z art. 10 tej ustawy, pracodawcy, który złamie zakaz zatrudniania, grozi kara grzywny w wysokości od 1000 do 100.000 zł.
Program pierwszej kontroli się sprawdza
Główny inspektor pracy zapowiada też kontynuację programu pierwszej kontroli w mikroprzedsiębiorstwach, małych i średnich zakładach pracy. To pomysł Romana Giedrojcia – poprzedniego, nieżyjącego już szefa inspekcji. Pierwsza kontrola zachowa charakter prewencyjny, a nie sankcyjny i pozostanie formą kompleksowego audytu i instruktażu – deklaruje Wiesław Łyszczek, obecny szef inspekcji pracy.
Inspektorzy kompleksowo ocenią również stan respektowania prawa pracy, w tym przepisów bhp, w zakładach opieki zdrowotnej, placówkach edukacji, w zakładach górniczych i firmach świadczących usługi górnicze. Kontynuowane będą kontrole w zakładach pracy chronionej, aktywności zawodowej oraz otwartego rynku pracy. Tu PIP sprawdzi przestrzeganie szczególnych uprawnień związanych z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych.